Behandelprotocol
Zitting maand 3/6/eventueel (telefonisch) consult tussen 6 en 12 maanden
Voorafgaand aan dit gesprek
- Check de ruimte & materiaal: is er een ruimte beschikbaar waar eventueel onder begeleiding geoefend kan worden met de pelottes?
- Vaginale lengte van patiënte zoals zojuist gemeten door specialist tijdens LO.
Daar moet aanwezig zijn:
- Voor zowel RT- als RTBT-patiënten:
– Audio opname apparatuur
– SPARC studie-box - Voor RTBT-patiënten:
– gynaecologische stoel/bank bekleed met wegwerppapier en celstofmatje
– extra stoel of kruk voor de partner o onderzoekslamp
– handspiegel o wastafel/handdoeken/washandjes
– wegwerptissues
– tubes glijmiddel
– maandverband
– indien onder begeleiding wordt geoefend: probeer te oefenen met de eigen meegebrachte pelottes van patiënte. Mocht patiënte die niet hebben meegenomen (in zitting 1 is patiënte geïnstrueerd om de eigen pelotte set mee te nemen naar zitting 2), maak dan gebruik van:- een pelotte set oplopend in omvang van de afdeling (vergelijkbaar waarmee patiënte thuis oefent) die na het oefenen wordt gereinigd
- opbergbox voor gebruikte pelottes, zodat deze na gebruik kunnen worden gereinigd conform het protocol van het ziekenhuis
Duur zitting
Maximaal 60 minuten
- Bespreken hoe het in de afgelopen maand is gegaan:
- In het algemeen, zie: Stap 1. Hoe gaat het in het algemeen? (zie hieronder)
- Met het thuis oefenen met de pelottes, zie: Stap 2. Hoe gaat het thuis oefenen met pelottes? (indien van toepassing); bij belemmeringen in het thuis oefenen samen op zoek gaan hoe die weg te nemen (zie hieronder).
- Inventariseren of er al behoefte is aan seksualiteit.
- Zie: Stap 3. Is er al behoefte aan seksualiteit? (zie hieronder)
- Patiënte heeft voldoende vertrouwen/handreikingen om de komende maand verder te kunnen gaan.
Bij deze zitting kunnen alle modules van pas komen (zie Figuur 2).
Voor RTBT-patiënte: Eerst wordt stilgestaan bij hoe het is gegaan de afgelopen 4 weken: 1) in het algemeen, en 2) met het thuis oefenen. Afhankelijk van hoe het thuis oefenen is gegaan, wordt de rest van de zitting ingevuld. In Figuur 2 is een beslisboom te zien die aangeeft hoe de verschillende problemen rond het thuis oefenen aangepakt kunnen worden. Als er geen problemen zijn rond het thuis oefenen, dan is er ruimte om uitgebreider stil te staan bij 3) of er (al) behoefte is aan seksualiteit (zie de onderste helft van de beslisboom). Aan de hand van Figuur 2 wordt gekozen voor specifieke interventies/modules. Een begeleidende uitgebreide omschrijving van Figuur 2 vind je hieronder.
Voor RT-patiënte:
In deze zitting wordt eerst stilgestaan bij hoe het is gegaan de afgelopen maand(en): in het algemeen (zie Stap 1), en of er (al) behoefte is aan seksualiteit (zie Stap 3). Afhankelijk van welke belemmeringen patiënte heeft ervaren, wordt er doorgegaan op het gesignaleerde probleem/thema (gebruik hierbij Figuur 2 en bijbehorende uitgebreide omschrijving hieronder).
- Eventueel aan de hand van gegeven tips tijdens de zitting werken aan seksueel herstel.
- Indien RTBT-patiënte (pelottegebruik): om de dag (2-3 keer per week) 1-3 minuten oefenen.
Stappenplan zitting maand 3/6/eventueel telefonisch consult tussen 6-12 maanden:
Stap 0: Audio opnames
‘Bij aanvang van de eerste sessie hebben we het gehad over het maken van audio opnames in het kader van de SPARC studie. Ik start nu de audio opname voor deze sessie’.
Start de audio opname (als patiënte daarmee tijdens de eerste zitting akkoord is gegaan).
Stap 1: Hoe gaat het in het algemeen?
Voor RTBT-patiëntes en RT-patiëntes
Vraag aan patiënte:
‘Hoe gaat het op dit moment met u in het omgaan met de gevolgen van de kanker en behandeling (dus in het algemeen)?’
Geef in reactie op patiëntes antwoord kort een emotionele reflectie. Dat is een samenvatting van de gevoelens en emoties die je hoort in het verhaal van patiënte (bijv. rouw, boosheid of een ander soort tegenvallers).
Vraag aan partner (indien aanwezig):
‘En hoe gaat het op dit moment met u in het omgaan met de gevolgen van de kanker en behandeling?’
Geef ook hierop een emotionele reflectie.
Voor RTBT-patiëntes → ga naar Stap 2
Voor RT-patiëntes → ga naar Stap 3
Stap 2: Hoe gaat het thuis oefenen met pelottes? [bovenste helft beslisboom]
→ Voor RTBT-patiëntes
Gebruik de beslisboom en bekijk met patiënte de voortgang van het thuis oefenen met de pelottes: Heeft patiënte thuis geoefend met de pelottes?
NEE, niet geoefend3
- Niet geoefend + angstig/ lukt niet/ bang voor veel pijn + vorige zitting al onder begeleiding geoefend: in principe niet nog een keer onder begeleiding oefenen (alleen bij uitzondering, bijv. op specifiek verzoek van patiënte). Nogmaals de angsten expliciteren en educatie geven dat angst alleen kan afnemen door te oefenen. Dit geldt ook voor de angst voor pijn (zie MODULE 9: Problemen met thuis oefenen met pelottes). Vul indien van toepassing aan met MODULE 4: Bekkenbodemoefeningen.
- Niet geoefend + angstig/ bang voor veel pijn/ lukt niet + nog niet onder begeleiding geoefend: stel voor om samen te oefenen met het gebruik van de pelottes (zie MODULE 7: Onder begeleiding oefenen met pelottes op de poli).
- Niet geoefend + ambivalent + vorige zitting al ambivalentie onderzoek samen gedaan: het eerder gedane (en destijds digitaal opgeslagen) ambivalentie onderzoek erbij pakken en samen bespreken wat de belemmeringen zijn geweest in de afgelopen maand (zijn dit weer nieuwe ambivalente gevoelens of vergelijkbaar met de vorige zitting?). De vraag blijft hoe deze ambivalente gevoelens zo goed mogelijk ondervangen kunnen worden; wanneer blijkt dat toch de angst meer op de voorgrond staat, dan kan onder begeleiding oefenen zinvol zijn (zie MODULE 7: Onder begeleiding oefenen met pelottes op de poli).
- Niet geoefend + ambivalent + nog geen ambivalentie onderzoek gedaan: Breng samen met patiënte in kaart hoe deze ambivalente gevoelens in elkaar steken (zie MODULE 8: Ambivalentieonderzoek m.b.t. pelottegebruik). Scan het samen ingevulde ambivalentie onderzoek en sla op in de beveiligde SPARC studie-map.
JA, geoefend
- Wel geoefend + gaat goed: inventariseer of er behoefte is aan seksualiteit (zie onderste gedeelte beslisboom), en neem stappen n.a.v. behoefte: zie ‘Stap 3: Inventariseren behoefte aan seksualiteit’ hieronder.
- Wel geoefend + problemen met oefenen: problemen bespreken en samen kijken hoe deze te ondervangen (zie MODULE 9: Problemen met thuis oefenen met pelottes).
Als er nog tijd over is, bespreek dan de behoefte van patiënte m.b.t. seksualiteit, zie Stap 3.
Stap 3: Inventariseren behoefte aan seksualiteit [onderste helft beslisboom]
→ Voor RTBT-patiënte als RT-patiënte:
Gebruik de beslisboom en inventariseer of er behoefte is aan lichamelijke intimiteit/seksualiteit:
NEE, geen behoefte
- Geen behoefte + patiënte vindt dat geen probleem: normaliseren4 en inventariseer hoe patiënte tegen de komende maanden aankijkt.
- Geen behoefte + patiënte vindt dat wel een probleem: voorlichting, praktische adviezen, en samen actief inventariseren m.b.v. MODULE 1: Korte seksuele anamnese (LOOPS) + tips (zie eventueel ook MODULE 3: Vaginale droogheid en verzorging, MODULE 2: Pijn bij de gemeenschap, MODULE 5: Stap voor stap naar gemeenschap toe, MODULE 6: De letterbak: alternatieven voor gemeenschap en MODULE 11: De partner en mogelijke seksuele problemen).
JA, behoefte
- Wel behoefte + wel problemen met seksualiteit/lichamelijke intimiteit + patiënte wil nu iets met gesignaleerde problemen gaan doen: voorlichting, praktische adviezen en samen actief inventariseren m.b.v. MODULE 1: Korte seksuele anamnese (LOOPS) + tips (zie verder MODULE 3: Vaginale droogheid en verzorging, MODULE 2: Pijn bij de gemeenschap, MODULE 5: Stap voor stap naar gemeenschap toe, MODULE 6: De letterbak: alternatieven voor gemeenschap en MODULE 11: De partner en mogelijke seksuele problemen).
- Wel behoefte + patiënte ervaart wel problemen, maar heeft (nog) geen behoefte om hier nu al iets mee te doen: normaliseer, inventariseer samen wat er speelt (zie MODULE 1: Korte seksuele anamnese (LOOPS) (zonder tips)), en inventariseer hoe patiënte tegen de komende maanden aankijkt:
‘Het is heel normaal dat u na een radiotherapiebehandeling nog niet aan seks moet denken. Dat horen we veel. Iedereen heeft op een ander/eigen moment weer ruimte voor seksualiteit. We kunnen hier in het vervolg van de begeleiding op terugkomen. U mag er ook altijd zelf over beginnen. We zouden wel nu al in kaart kunnen brengen wat er aan problemen speelt; wat vindt u van dat idee? Dan kunnen we daar de volgende zitting op verder gaan. [gebruik de LOOPS vragen uit MODULE 1] Hoe kijkt u tegen de komende maanden aan?’.
- Wel behoefte + patiënte ervaart geen problemen: inventariseer hoe patiënte tegen de komende maanden aankijkt.
_____
4 Met normaliseren wordt hier bedoeld dat het heel normaal is dat mensen na een radiotherapiebehandeling nog niet aan seks moeten denken of nog geen behoefte hebben om aan hun seksuele problemen te gaan werken: ‘Dat horen we veel’. Hierbij hoort ook de toevoeging dat iedereen op een ander/eigen moment weer ruimte heeft voor seksualiteit. Geef aan dat jullie er in het vervolg van de begeleiding op terug zullen komen en dat patiënte er ook zelf over mag beginnen.